Nr. 4(101) REDAKTORA SLEJA Piektdiena, 2011. gada 11. marts Ledus, kuìi, osta Vai atceraties, kad Ls 5,- veikalâ bija liela nauda un ka pat autoinspektora kukulim pietika ar piecîti? Laiki mainâs, diemþçl, ne uz labo pusi. Ja mûsu zemîti nebradâ kâds sveðs zâbaks, tad to naski paveic mûsu paðu valdîba. Nu jau pat premjers paziòo, ka diskusija par pensijâm bûs. Vai tieðâm valdîba parûpçsies, lai zemâkâs pensijas, kuras ir pârsvarâ, bûtu iztikas minimuma lîmenî? Tik naivi mçs vairs neesam un uz jebkâdiem uzlabojumiem neceram. Esam pârliecinâjuðies, ka visas, uzsveru, visas lîdzðinçjâs valdîbas bijuðas varaskâras, naudaskâras, absolûti egoistiskas, un smalkâ retorika par tautas labklâjîbas rûpçm ir tikai un vienîgi pupu mizas. Nu vai tad nav smieklîgs dancis ap Latvenergo tarifiem? Labi, aizmirsîsim, ka ir 21. gadsimts. Izmetîsim radio, televizorus, internetu, pârçjo sadzîves tehniku un vakaros uz daþâm stundâm lielâ aizgrâbtîbâ aizdegsim vienîgo Iïjièa lampiòu, kuras vârgajâ gaismâ varçsim taisît, nu jûs jau paði zinât, ko... Tukðâs runas un nebeidzamie papîru kalni par uzòçmçjdarbîbas veicinâðanu, ko tik naski raþo mûsu ierçdòu armija, beidzas ar modîgo vârdu konsolidâcija. Tikai, ko viòi konsolidçs, kad pensionâri bûs ragaviòâs aizvesti uz meþu, zeme izpârdota pilnîbâ un darbaspçjîgâ tautas daïa mitinâsies kaut kur citur, tikai ne Latvijâ? Vai tieðâm varasvîriem un sievâm nemaz nav bail, ka par visu sastrâdâto nâksies ciest arî viòu bçrniem un mazbçrniem? Skaidrs, nekad nav tik slikti, lai nevarçtu bût vçl sliktâk. Bet ir arî tâ, ka viss, kas notiek, notiek uz labu. Un, lai notiktu uz labu, mums katram vienam ir jâmainâs, stingri jâpasaka sev tâ turpinât nedrîkst. Ir jânâk kopâ, ir jâdomâ, ir jâdara. Mçrsragâ velosipçds nav jâizgudro. Mûsu attîstîbas nâkotnes vîzija ir skaidra zvejniecîba un tûrisms. Tie ir virzieni, kuriem jâvelta viss iespçjamais potenciâls un tâds mums ir. Nepârtraukta uzmanîba jâvelta mûsu novada jaunajai paaudzei. Tikai sâkot ar ìimeni, bçrnudârzu, skolu un veselîgu garu novada sabiedrîbâ, mçs spçsim izmainît savu dzîvi. Izmainît tâ, lai Mçrsrags kïûtu par îstâm mâjâm mums visiem. Lai pie mums brauktu ciemiòi un priecâtos, te gan cilvçki labi dzîvo! Jûs teiksiet tie ir tikai sapòi. Bet ir jâsapòo, jâtiecas uz augðu, tad arî daudz kas piepildîsies. Ledus klâto akvatoriju platîba Baltijas jûrâ ðogad ir viena no plaðâkajâm pçdçjos 15 gados. Rîgas jûras lîci pilnîbâ klâj ledus. Tâ biezums sasniedz 55 70 centimetrus. Daþviet ledus ir plânâks, savukârt daudzâs vietâs ir vçja radîti ledus sablîvçjumi. Pieturoties aukstam laikam, ledus ar katru dienu kïûst blîvâks, cietâks un biezâks, un no ledus attîrîtos kuìu ceïus austrumu vçjð âtri atkal aizpûð ar ledus gabaliem. Pçdçjais kuìis no Mçrsraga ostas izgâja 13. februârî. Februâra mçnesî ostâ apkalpoti 5 kravas kuìi. Pçc 13. februâra, drosmîgi cînoties ar ledus laukiem, uz Mçrsraga ostu nâca kuìis KAILI, bet diemþçl iestrçga biezajos ledus laukos uz kuìu ceïa iepretî Kaltenei. Ðobrîd uz kuìu ceïa posmâ no Kolkas lîdz Mçrsragam ledû iestrçguði 14 kravas kuìi. 25. februârî iestrçguðos kuìus ar helikoptera palîdzîbu no Mçrsraga ostas apgâdâja ar pârtiku. Mçrsraga Ostas pârvalde piedalîjâs ðî pasâkuma organizçðanâ ar savu piestâtni Nr. 6. Uz piestâtnes tika sagatavots brîvs laukums helikoptera un apgâdes maðînas uzòemðanai. Pârtika un ûdens tika nogâdâti uz sekojoðiem upe jûra tipa kuìiem: VIRMA 2 un ALEXANDER GRIN. Vienâ reizç helikopters uzòçma 300 kg pârtikas. Mçrsraga osta pârvalde paredzçja, ka bûs apgrûtinoði kuìoðanas apstâkïi, tâpçc lûdza, lai kravu îpaðnieki aktîvi izvestu savas kravas no ostas. Uz doto brîdi ostas kravu laukumi ir pustukði, kas dod iespçju kravu îpaðniekiem turpinât savu biznesu un ostâ ievest kravas. Osta spçs pieòemt kravas 2 3 nedçïas un iegûs laiku sagatavoties kuìoðanas atsâkðanai Mçrsraga ostâ. Jânis Budreika, Mçrsraga ostas pârvaldnieks Mûsu kïûst vairâk! No gada sâkuma, kopð dzîvojam Mçrsraga novadâ, mûsu novadnieku pulkam pievienojuðâs 13 personas (deklarçjuðas dzîvesvietu Mçrsraga novadâ). Mums ir svarîgs katrs ðeit deklarçtais iedzîvotâjs, jo tikai deklarçto iedzîvotâju ienâkuma nodoklis ienâk mûsu paðvaldîbas kasç. 7. marta rîtâ Mçrsraga novadâ deklarçjuði dzîvesvietu bija 1839 iedzîvotâji. Bûsim sava novada patrioti un visi, kuri Mçrsraga novadâ dzîvo, ðeit arî deklarçsimies! L. Valdemâre
2 Ziòo domes priekðsçdçtâjs Aptuveni 400 miljardi ASV dolâru gadâ izmaksâ pasaules kompâniju reklâmas tçriòi, lai katru vienu no mums mudinâtu pirkt vairâk un vairâk... Tajâ paðâ laikâ ir aprçíinâts, ka, lai visi bçrni ðajâ pasaulç mâcîtos skolâs, papildus nepiecieðami 200 miljardi ASV dolâru gadâ. Redzot ðâdu netaisnîbu, rodas jautâjums, kur rodas tâdi cilvçki, kuri pieòem ðâdus lçmumus? Kurð viòus audzinâjis un sagatavojis dzîvei? Atbilde? Ðâdi cilvçki nâk no mûsu paðu vidus, no mûsu ìimençm, viòi ir mûsu paðu atspulgs. Viòus esam izaudzinâjuði mçs. Paðlabuma meklçðanu viòi ir iemâcîjuðies no mums, katru no mums vçrojot mûsu dzîves ikdienâ. Jânâk atpakaï Budþets, tâ konsolidâcija, ekonomikas stimulçðana tas viss skan labi, bet, tas, kas ðodien visvairâk pietrûkst mums Mçrsragâ, ir cilvçcîgas jûtas vienam pret otru. Turp mûs ir novedis patçrçtâju ideoloìijas laikmets. Ir jânâk atpakaï. Mums atkal jâierauga vienam otru, jâiepazîst, jâuzrunâ. Mûsu paðu Mçrsragâ ir tâdi uzòçmumi un cilvçki, kuri ir devuði savu personîgo ieguldîjumu, lai Mçrsragâ bûtu svçtki un lai, kaut nedaudz, bet iepriecinâtu tos, kuriem klâjas daudz grûtâk. Tâdi ir IMS, Metsaliitto Latvia, Lapiòu ìimene, Aigars Neilands, Zigis Goldmanis, Aigars Ðteinbergs, Leonîds Loginovs, Ivars Smilga, Gvido Eríis, Oskars Luksis, Arvis Ðtrodahs un vçl daudzi citi. Tie mûsçjie, kuri spçjuði nopelnît, ir spçjuði arî ar to dalîties, un tas ir labs piemçrs mums katram, kâ paskatîties uz cilvçku sev lîdzâs. Tas liek uzdot jautâjumu ko tieði es varu izdarît, lai mûsu dzîve Mçrsraga novadâ kïûtu labâka... Par pabalstiem un to saòçmçjiem Daudziem ir tiesîbas saòemt sociâlos un daþâdus citus pabalstus. Pamatâ tie vienmçr sasniedz mçríi atbalstît mûsu trûcîgos. Daþreiz pie trûcîgajiem pieskaita alkoholiíus, jo viòi atbilst visiem Likumâ izvirzîtajiem kritçrijiem. Mçrsraga dome neatbalstîs nodzerðanos par Valsts naudu. Tâdçï ðobrîd ir virkne papildus prasîbas, kuras jâievçro. Ja cilvçkam nav darba, viòam jâiestâjas bezdarbniekos, jânonâk simtlatnieku rindâ un reâli jâstrâdâ. Viòu darbs tiek kontrolçts un nestrâdâtâji uzreiz visas ðîs privilçìijas zaudç. Tiem, kuriem ir problçmas ar alkoholu, ir jâârstçjas un jâatskaitâs sociâlajam dienestam, pretçjâ gadîjumâ statuss tiek zaudçts. Kâpçc? Tâpçc, ka, jebkuras tiesîbas uzliek arî pienâkumus. Par taisnîgumu SIA Mçrsraga ûdens ir atguvies un uzsâcis attîstîbas programmu. Iedzîvotâjiem tiks piedâvâti daþâdi jauni pakalpojumi santehnikas remonts un citi. Ðobrîd arî veco posmu avârijas tiek novçrstas operatîvi. Ir sagatavots iesniegðanai jauns ûdensvada un kanalizâcijas projekts, kurð tiks realizçts par Eiropas naudu. Diemþçl, jâkonstatç, ka ûdensvadam ir nereìistrçti pieslçgumi (pat pie jaunâs sistçmas). Vienkârði sakot, ûdens tiek zagts. Sanâk, ka tiem, kuri apzinîgi maksâ, jâmaksâ arî par tiem, kuri zog. Lîdz pavasarim tiek dots laiks ikvienam paðam pieteikties un sakârtot savas attiecîbas ar ûdenssaimniecîbu. Kad nokusîs sniegs, tiks veiktas pârbaudes visâ ciemâ un par katru gadîjumu paredzçti nopietni sodi, kuri nekavçjoties tiks piedzîti un tas bûs tikai taisnîgi. Par jaunumiem Tuvâkajâ sçdç tiks apstiprinâti jaunie tarifi par autobusa izmantoðanu tas bija nepamatoti dârgs. Turpmâk MÇRSRADZNIEKIEM tas bûs par 25% lçtâks. Ar SEB banku panâkta vienoðanâs, ka ðajâ pavasarî Mçrsragâ uzstâdîs iemaksu automâtu tas palîdzçs ikvienam uzòçmçjam un iedzîvotâjam, nebûs nepiecieðams braukt uz banku, lai veiktu iemaksas. Ar Mareka Jçkabsona un Gvido Ería atbalstu Mçrsraga centrâ top trenaþieru zâle jaunajiem mçrsradzniekiem. Vçl ir virkne ieceru, pie kurâm ir uzsâkts darbs, bet par to nâkamreiz. Par to, ko varam paveikt kopâ 18. aprîlî notiks lielâ talka. Mçrsraga vidusskola un iestâþu darbinieki dosies uz Upesgrîvu, lai sakoptu visu ciemu. Kopsim gan mûsu topoðo saieta namu un apkârtni, kâ arî upi un pludmali. Lai mazajiem un jaunajiem bûtu interesanti, aicinâm ikvienu, kurð var pakustçties, piedalîties. Lîdzîgs pasâkums notiks arî 30. aprîlî Mçrsragâ. Arî ðeit aicinu mûs visus iesaistîties, jo savu ciemu sakopt varam tikai mçs paði. Mçs jau kopîgi esam iesâkuði lielu darbu sava jaunâ novada veidoðanu. Novçlu mums katram vienam daudz izturîbas, nepalikt pie sasniegtâ, neapstâties pusceïâ, bet iesâkto novest lîdz galam. Lauris Karlsons, Mçrsraga novada domes priekðsçdçtâjs Mçrsragâ ðovasar plâno vçrienîgu koka kuìu festivâlu 1866. gadâ Mçrsraga novadâ uzbûvçja pirmo burinieku LINA. Pavisam Mçrsragâ un Upesgrîvâ tika uzbûvçti 87 burinieki, lielâkais no tiem bija trîsmastnieks STRAUME garumâ 40,6 m un 9,2 m plats, kuru uzbûvçja M. Morgenðterns 1914. gadâ. Ir pagâjuði 145 gadi un varçtu domât, ka kuìu bûve Mçrsragâ ir beigusies, bet tâ nebût nav. Mçrsragâ ir entuziasti, kas ðîs tradîcijas atjauno. Ðajâ brîdî Mçrsragâ tiek atjaunoti tâdi koka kuìi kâ CAPRI, BUSO un ekskluzîva sarkankoka jahta JÛRMALA, aiz kuriem rindâ stâv jahta LÎGO un kuìîtis GROTE JAGER. Lai ikviens mçrsradznieks un Mçrsraga viesis varçtu novçrtçt paveikto un izbaudît koka kuìu îpaðo ðarmu, jahtu centrs Mçrsrags, ðâ gada 18. jûnijâ, rîko jau otro Koka Ðâ gada 24. februarî Mçrsraga Ostas biznesa centrâ Mçrsraga novada dome un Mçrsraga Informâcijas centrs rîkoja tikðanos ar novada tûrisma uzòçmçjiem. Pasâkumâ piedalîjâs vairâk kâ 15 aktîvâkie tûrisma pakalpojumu sniedzçji, kuri vçlas lîdzdarboties Mçrsraga novada tûrisma attîstîbâ. Mçrsraga novada tûrisma attîstîbas sanâksme tika rîkota ar mçríi izveidot efektîvu sadarbîbu starp novada pârvaldi un novada uzòçmçjiem, kâ arî lai veicinâtu tûrisma pakalpojumu informâcijas apmaiòu. kuìu festivâlu Mçrsrags 2011. Festivâlâ klâtienç varçs apskatît koka kuìus, laivas un jahtas no Latvijas un daþâdâm citâm Baltijas jûras valstîm, kâ arî varçs iepazît koka kuìu bûves tradîcijas. Par Mçrsraga novada tûrisma attîstîbas sanâksmi Òemot vçrâ novada tûrisma uzòçmçju atsaucîbu un ideju bagâtîbu, pasâkums ilga 3 stundas. Ðo stundu laikâ tika pârrunâti uzòçmçju piedâvâtie pakalpojumi, daþâdas idejas, ko uzòçmçji vçlas îstermiòâ vai ilgtermiòâ attîstît savâ uzòçmumâ, kâ arî idejas, kâds ir tûrisma pakalpojumu sniedzçju skatîjums uz Mçrsraga novada tûrisma attîstîbu nâkotnç. Tika izteikti viedokïi, kâ sakopt apskates objektus bez lieliem izdevumiem. Apkopojot pasâkumâ izteiktâs idejas un viedokïus, tika izvirzîti «Mçs tikâmies martâ» Veidosim svçtkus kopâ. Ar cieòu Ivo Tikums, Jahtu centrs Mçrsrags 2011. gada svarîgâkie pasâkumi tûrisma jomâ: 1) Mçrsraga novadam nepiecieðams izstrâdât un realizçt vienotu norâþu un informâcijas zîmju sistçmu, 2) Nepiecieðams izstrâdât tûrisma attîstîbas plânu, 3) Nepiecieðams sakârtot un labiekârtot esoðos apskates objektus un atpûtas laukumus, 4) Lîdz tûrisma sezonas sâkumam jâizveido aktuâls piedâvâjums tûrisma jomâ Mçrsraga novada buklets un marðrutu kartes, 5) Jâveicina daþâda veida pasâkumi, kas veicinâtu Mçrsraga atpazîstamîbu. Lai izvirzîtos pasâkumus veiktu, Mçrsraga novada paðvaldîbai un novada tûrisma uzòçmçjiem jâsadarbojas roku rokâ, kas nozîmç, ka Mçrsraga novada tûrisma attîstîbas sanâksmei bûs vajadzîgs turpinâjums, lîdz mçríi un pasâkumi tiks sasniegti. Agnese Kreicberga, Mçrsraga novada paðvaldîbas Mçrsraga Informâcijas centra vadîtâja tâlr.: 63237704; fakss: 63237706 mob. t.: 26572494 E-pasts: infocentrs@mersrags.lv 5. marts Tautas nama vokâlajam ansamblim «Pçrles» iezîmçjâs ar nopietnu pârbaudîjumu, jo Lubes tautas namâ uz skati tikâs Talsu, Rojas, Mçrsraga un Dundagas novadu vokâlie ansambïi. Nopietns pârbaudîjums mûsu dziedâtâjâm tas bija ne tikai tâdçï, ka dalîbu skatei bija pieteikuði 16 kolektîvi, bet arî tâdçï, ka vçrtçðanas kritçriji bija ïoti nopietni. Tika vçrtçts mâkslinieciskais un tehniskais sniegums, kopiespaids, vokâlâ kultûra un stila izjûta. Þûrijas komisijâ bija X Latvijas skolu jaunatnes dziesmu un deju svçtku virsdiriìents Gints Ceplenieks un mûzikas pedagoìe un dziedâtâja Baiba Veismane. «Pçrles» skatç izpildîja R. Paula un G. Raèa «Balto dziesmu» un Em. Dârziòa un J. Jaunsudrabiòa «Nâru dziesmu» a capella (dziedâjums bez instrumentâla pavadîjuma). Pçc rezultâtu apkopoðanas, mûsu vokâlais ansamblis ieguva II pakâpes diplomu un Talsu novada paðvaldîbas Pateicîbas rakstu. Ðis diploms «Pçrlçm» ir labs sâkuma atskaites punkts, kas liecina, ka mûsu dziedâtâji ir spçjîgi nest Mçrsraga vârdu ârpus novada robeþâm un uzliek pienâkumu turpinât darbu, pilnveidoties un nâkamgad parâdît vçl labâkus rezultâtus! Jâpiebilst, ka «Pçrles» priecâsies par katru jaunu dziedoðu dalîbnieci. Nâc un dziedi kopâ ar mums! Tautas nama vadîtâja Modrîte Katkovska
Jautâjumi un ierosinâjumi Vçl esam paslinki uz jautâjumu un ierosinâjumu iesûtîðanu, tomçr pirmâs bezdelîgas jau ir: O. Seïickas kundze izteikusi priekðlikumu, lai Nordekas autobusiem bûtu pienâkums apstâties visâs trijâs Mçrsraga autobusu pieturâs. Izrâdâs, ðâda vçlçðanâs ir daudziem, tâdçï pagastmâjâ pie sekretâres tiek vâkti paraksti, lai dome varçtu izteikt oficiâlu pieprasîjumu Nordekas vadîbai. Kâda kundze (ðoreiz gan bez vârda) vçlas, lai gar kanâlmalu tiktu ierîkots gâjçju celiòð. Ideja, protams, interesanta un apsverama, taèu ðîbrîþa spaidîgajos ekonomiskajos apstâkïos nez vai realizçjama. Daïai pensionâru ir grûtîbas ar naudas saòemðanu bankomâtâ un viòi lûdz palîdzîbu. Paðvaldîba var uzaicinât bankas pârstâvi uz konsultâciju, tikai jâvienojas par vietu un laiku. Ir ierosinâjums par kanâlmalas sakârtoðanu. Tâtad, 30. aprîlî talkas laikâ ikvienam bûs iespçja piedalîties ðajâ tik tieðâm nepiecieðamajâ darbâ. Labu veiksmi! Andris Klçvers, Mçrsraga novada preses sekretârs 3 2011. gada 18. janvârî Saistoðie noteikumi Nr. 2/2011 APSTIPRINÂTI ar Mçrsraga novada Domes 2011. gada 18. janvâra lçmumu Nr. 2.2 (protokols Nr. 3) SOCIÂLO PAKALPOJUMU SAÒEMÐANAS KÂRTÎBA MÇRSRAGA NOVADÂ Ej ar Dievu, Metenît, Ar to savu slokâtnîti! Atnâks mûsu Lieldieniòa, Ar balto piena rausi! Latvieðu gadskârtâ Meteòus svin starp Ziemassvçtkiem un Lieldienâm. Meteòu dienai ir jautrs raksturs, to visi gaida ar prieku. Izbeidzas garie, tumðie ziemas vakari, cilvçku domas pârslçdzas uz pavasara darbiem. Dienas kïuvuðas gaiðâkas un saulainâkas. Mçrsraga vidusskolâ Meteòdienu svinîbas ir kïuvuðas jau par tradîciju. Ðogad tos svinçjâm 23. februârî. Katru gadu teâtra pulciòa dalîbnieki, ar vadîtâjas Mârîtes Reinfeldes gâdîbu, skandç tautas dziesmas, ticçjumus, iet budçïos, vizinâs ar ragaviòâm, jo ticçjumi vçsta, ka ðajâ dienâ jâlaiþas ar ragaviòâm no kalna, jo tas veicina linu augðanu. Jo kalns augstâks, jo brauciens âtrâks, jo arî lini kuplâki un raþenâki. Seviðíi priecîgi par Meteòa atnâkðanu ir bçrni. Viòi tiem gatavojas jau laikus, tas izpauþas arî viòu nodarbîbâs. Liels notikums un pârdzîvojums ir slokâtnîðu cepðana. Paði mîca mîklu, grieþ sîpolus, gaïu un veido pîrâgusslokâtnîðus no kvieðu miltiem. Visiem tad gandarîjums par padarîto darbu un svçtki var sâkties. Parasti, katru gadu, uz Meteòdienu ierodas ciemiòi. Ðogad ciemojâs PII Dârta mazie budçlîði audzinâtâju Vairas un Edîtes, un metodiíes Terçzijas vadîbâ. Sâkumskolas klaðu skolçni savâ starpâ sacentâs Lielîðanâs maratonâ. Manam tçvam gari lini, manam tçvam vçl garâki, manam tçvam visgarâkie, manam tçvam gari lini, zelta poga galiòâ... Kad pîrâgi bijuði izcepti un bçrni tos lielîdami çduði, tad lielie puiði teikuði, ka tie vçl neesot tik labi, bet tagad ieðot Meteni dzît, tas doðot daudz labâkus pîrâgus un arî zelta pogas. Pa tam jau lielie puiði aiznesuði, bçrniem nemanot, uz rijas augðu vairâk spaiòu ûdens. Nu bçrniem iedevuði maisu un saukuði, lai nâkot uz riju, ieðot Meteni dzît. Tad viens no lielajiem uzkâpis uz rijas augðas Meteni zemç dzît. Bçrni apstâjuði visi ap maisu un turçjuði tam galu jo plati vaïâ. Te Meteòa dzinçjs no augðas saucis, lai turot maisu stipri, jo patlaban Metenis doðot pîrâgus, pie kam arî metis vienu pîrâgu pçc otra maisâ. Tad sacîjis, ka nu Metenis èurâðot, bet par to jau nekas, jo pçc tam tûliò birðot zelta pogas. Nu Meteòa dzinçjs lçjis no augðas maisa turçtâjiem ûdeni virsû, kuri tûliò arî atstâjuði maisu ar visiem slapjiem pîrâgiem kulç un paði raudâdami un bez zelta pogâm gâjuði uz istabu kaltçties. (LTT: J. Skudre, Pïaviòas.) Meteòu svinîbas izbeidzas ar nâkamâs dienas Pelnu dienas atnâkðanu, ar kuru senajâ laika skaitîðanâ iesâkas jaunais gads. Uz tikðanos nâkamgad! Kulturoloìijas skolotâja A. Misiíe *** 4. martâ Vandzenes skolâ notika Talsu, Mçrsraga, Rojas un Dundagas novadu logopçdu metodiskâs apvienîbas pirmais seminârs. To vadîja logopçdu metodiskâs apvienîbas vadîtâja logopçde M. Reinfelde. Seminâra dalîbniekus laipni uzòçma Vandzenes skolas vadîba, ierâdîja darbam mâjîgas telpas un parûpçjâs par zâïu tçjâm un gardâm maizîtçm kafijas pauzç. Skolas direktore I. Brinteniece pastâstîja par skolu un tâs vçsturi, novçlçja saturîgu un radoðu darba dienu. Logopçdçm sveicienu Eiropas logopçdijas dienâ, kas ir 6. martâ, sagatavoja Mçrsraga skolas audzçkòi roku darinâtas, zîmçtas grâmatzîmes. Te lielais paldies skolotâjâm A. Misiíei, L. Grudkinai, D. Matrozei. Logopçdu seminâra darba kârtîbâ bija jautâjumi par dokumentâciju, nodarbîbu plâniem skolâ un bçrnudârzâ, kâ arî visas dalîjâs pieredzç ar lîdzpaòemtiem uzskates un izdales materiâliem. Nâkoðâ seminâra nodarbîba paredzçta 29. aprîlî bçrnudârzâ,,pîlâdzîtis,,. Tçma logopçdiskâs spçles un rotaïas. M. Reinfelde Izdoti saskaòâ ar Sociâlo pakalpojumu un sociâlâs palîdzîbas likuma 3. panta treðo daïu I. Vispârîgie noteikumi 1. Saistoðie noteikumi nosaka Mçrsraga novada domes (turpmâk paðvaldîba) sociâlo pakalpojumu (turpmâk pakalpojumi) saòemðanas nosacîjumus, pakalpojumu atmaksas kârtîbu, kâ arî lçmumu apstrîdçðanas un pârsûdzçðanas kârtîbu. 2. Paðvaldîba sniedz pakalpojumus vai organizç to sniegðanu ìimençm ar bçrniem, kurâs ir bçrna attîstîbai nelabvçlîgi apstâkïi, audþuìimençm, aizbildòiem, personâm, kuras aprûpç kâdu no ìimenes locekïiem, invalîdiem, pensijas vecuma personâm, personâm ar garîga rakstura traucçjumiem un citâm personu grupâm, kurâm tas nepiecieðams. 3. Paðvaldîba sniedz pakalpojumus vai organizç to sniegðanu dzîvesvietâ, ilgstoðas sociâlâs aprûpes un sociâlâs rehabilitâcijas vai sociâlâs rehabilitâcijas institûcijâs. 4. Tiesîbas saòemt pakalpojumus ir personai, kura deklarçjusi savu dzîvesvietu paðvaldîbas administratîvajâ teritorijâ. 5. Ja persona nav deklarçjusi dzîvesvietu paðvaldîbas administratîvajâ teritorijâ, bet tajâ dzîvo, viòa paðvaldîbas sociâlajâ dienestâ (turpmâk sociâlais dienests) var saòemt nepiecieðamo informâciju un konsultâcijas par pakalpojumiem. 6. Ja personas dzîvesvieta nav konstatçjama, nepiecieðamîbas gadîjumos sociâlais dienests nodroðina minçto personu ar naktspatversmi vai patversmi, sniedz ðai personai attiecîgu informâciju un konsultâcijas par iespçjâm un kârtîbu, kâdâ var saòemt viòai nepiecieðamos pakalpojumus. II. Paðvaldîbas sniegto pakalpojumu veidi 7. Mçrsraga novada dome nodroðina paðvaldîbâ vai organizç un pçrk no citâm paðvaldîbâm ðâdus sociâlos pakalpojumus: 7.1. aprûpi mâjâs; 7.2. aprûpi ilgstoðas sociâlâs aprûpes un sociâlâs rehabilitâcijas institûcijâs; 7.3. sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumus; 7.4. bçrnu ievietoðanu krîþu centrâ; 7.5. psihologa pakalpojumus; 7.6. transporta pakalpojumus. III. Pakalpojuma saòemðanas kârtîba 8. Pieprasot pakalpojumus, persona vai viòas likumiskais pârstâvis sociâlajâ dienestâ iesniedz: 8.1. rakstisku iesniegumu, norâdot problçmu un tâs risinâðanai vçlamo pakalpojuma veidu; 8.2. personas ienâkumus un materiâlo stâvokli apliecinoðus dokumentus un/vai personas likumîgo apgâdnieku ienâkumus un materiâlo stâvokli apliecinoðus dokumentus, ja personai vai ìimenei nav noteikta atbilstîba trûcîgas (maznodroðinâtas) ìimenes statusam; 8.3. iztikas lîdzekïu deklarâciju par ienâkumiem pçdçjo trîs mçneðu laikâ: 8.3.1. darbspçjîgâm personâm ik pçc seðiem mçneðiem; 8.3.2. darbnespçjîgâm personâm ik pçc divpadsmit mçneðiem. 8.4. citus dokumentus, kas saskaòâ ar normatîvajiem aktiem papildus nepiecieðami lçmuma pieòemðanai atbilstoði pieprasîtâ pakalpojuma veidam. 9. Sociâlais dienests 10 darbdienu laikâ no klienta iesnieguma saòemðanas: 9.1. novçrtç personas vajadzîbas pçc pieprasîtâ pakalpojuma, aizpildot novçrtçðanas karti, kurâ izvçrtç paðaprûpes un lîdzdarbîbas iespçjas; 9.2. nepiecieðamîbas gadîjumos apseko personu mâjâs un sastâda personas apsekoðanas aktu, ko paraksta abas puses; 9.3. nepiecieðamîbas gadîjumâ izvçrtç personas sociâlo situâciju un vienojas ar viòu par turpmâk sniedzamajiem sociâlajiem pakalpojumiem, ja tie bûtu vajadzîgi; 9.4. sadarbîbâ ar personu sastâda individuâlu sociâlâs rehabilitâcijas plânu, vienojoties par pakalpojuma veidiem un samaksas kârtîbu; 9.5. pieòem lçmumu par pakalpojuma pieðíirðanu (vai par atteikumu to pieðíirt) un par savu lçmumu rakstiski paziòo klientam. Ja pieòemts lçmums par atteikumu pieðíirt pakalpojumu, norâda tâ pamatojumu un lçmuma apstrîdçðanas kârtîbu. 10. Krîzes situâcijâ sociâlais dienests pieòem lçmumu par pakalpojuma pieðíirðanu nekavçjoties. 11. Personas (ìimenes) ienâkumus un materiâlo stâvokli izvçrtçjot, paðvaldîba nosaka atbilstîbu trûcîgâs personas (ìimenes) statusam, ievçrojot kârtîbu, kâda noteikta Ministru kabineta 2010. gada 30. marta noteikumos nr. 299 Noteikumi par ìimenes vai atseviðíi dzîvojoðas personas atzîðanu par trûcîgu, kâ arî maznodroðinâtâs personas statusam. 12. Neizvçrtçjot personas (ìimenes) ienâkumus un materiâlo stâvokli, no paðvaldîbas budþeta lîdzekïiem tiek apmaksâti sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumi personas dzîvesvietâ individuâlâs sociâlâs rehabilitâcijas plâna izstrâde un îstenoðana; 13. Sociâlais dienests krîzes situâcijâ nonâkuðâm personâm (ìi- (Turpinâjums 4. lpp.)
4 (Turpinâjums no 3. lpp.) mençm) sniedz psihosociâlu vai materiâlu palîdzîbu, lai sekmçtu krîzes situâcijas pârvarçðanu un veicinâtu personas iekïauðanos sabiedrîbâ. 14. Mçrsraga novada administratîvajâ teritorijâ var saòemt: 14.1. aprûpes mâjâs pakalpojumus; 14.2. sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumus personas dzîvesvietâ; 14.3. psihologa pakalpojumus; 14.4. transporta pakalpojumus. 15. Ja paðvaldîbas administratîvajâ teritorijâ nav attiecîgo institûciju pieprasîto pakalpojumu sniegðanai, sociâlais dienests slçdz lîgumus ar pakalpojumu sniedzçjiem citu paðvaldîbu administratîvajâ teritorijâ. Ja pakalpojumi pilnîbâ vai daïçji tiek finansçti no paðvaldîbas budþeta, tad pakalpojuma cena, kopçjâ lîguma summa, norâdot paðvaldîbas daïu un klienta daïu, tiek noteikta lîgumâ. 16. Ja persona vçlas saòemt pakalpojumus naktspatversmç, krîzes centrâ, viòa vçrðas tieði pie ðo pakalpojuma sniedzçja. IV. Pakalpojuma samaksas kârtîba 17. No paðvaldîbas budþeta lîdzekïiem tiek segtas ðâdu pakalpojumu izmaksas: 17.1. bâreòu un bez vecâku gâdîbas palikuðu bçrnu aprûpe; 17.2. sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumi personas dzîvesvietâ individuâlâs sociâlâs rehabilitâcijas plâna izstrâde un îstenoðana. 18. Pakalpojumus, kas nav minçti ðo saistoðo noteikumu 17. punktâ, apmaksâ persona vai tâs apgâdnieks. 18.1. Pçc pakalpojumu, kas minçti ðo saistoðo noteikumu 14. punktâ, apmaksas personas lietoðanâ ir jâpaliek lîdzekïiem ne mazâk kâ minimâlâs algas apmçrâ; uz katru no personas ìimenes locekïiem, kas dzîvo vienâ mâjsaimniecîbâ ar personu ne mazâk kâ puses no minimâlâs algas apmçra; uz katru no personas apgâdnieka ìimenes locekïiem, kas dzîvo atseviðíâ mâjsaimniecîbâ, ne mazâk kâ minimâlâs algas apmçrâ. 18.2. Personâm, kuru ienâkumi pçc pakalpojumu, kas minçti ðo saistoðo noteikumu 14. punktâ, apmaksas ir mazâki par iepriekð minçtajâm summâm, pakalpojums pilnîbâ vai daïçji tiek sniegts par paðvaldîbas lîdzekïiem, aprçíinot trûkstoðo summu. 18.3. Personas, kura saòem aprûpi ilgstoðas sociâlâs aprûpes un sociâlâs rehabilitâcijas institûcijâ, rîcîbâ pçc pakalpojuma apmaksas paliek 10 procenti no ðîs personas pensijas vai valsts sociâlâ nodroðinâjuma pabalsta. V. Sociâlâs aprûpes pakalpojumi 19. Personu aprûpe mâjâs ir aprûpes pakalpojumi dzîvesvietâ pamatvajadzîbu apmierinâðanai personâm, kuras objektîvu apstâkïu dçï nevar sevi aprûpçt. 20. Tiesîbas saòemt aprûpes mâjâs pakalpojumus ir personâm: 20.1. kuras vecuma, garîga vai fiziska rakstura traucçjumu dçï nevar veikt ikdienas mâjas darbus un savu personisko aprûpi, dzîvo vienas vai ar ðo personu kopâ dzîvojoðie ìimenes locekïi, vai kopâ dzîvojoðâs personas vecuma, veselîbas stâvokïa vai nodarbinâtîbas dçï nevar nodroðinât minçtajâm personâm nepiecieðamo aprûpes mâjâs pakalpojumu; 20.2. kurâm slimîbas laikâ vai atveseïoðanâs periodâ ir grûtîbas veikt ikdienas mâjas darbus un savu personisko aprûpi, dzîvo vienas vai ar ðo personu kopâ dzîvojoðie ìimenes locekïi, vai kopâ dzîvojoðâs personas vecuma, veselîbas stâvokïa vai nodarbinâtîbas dçï nevar nodroðinât minçtajâm personâm nepiecieðamo aprûpes mâjâs pakalpojumu; 20.3. kuras nav noslçguðas testamentârus vienoðanâs lîgumus, mantas atsavinâjuma lîgumus, t.sk. pirkuma, dâvinâjuma un uztura lîgumus ar treðajâm personâm. Gadîjumos, kad aprûpçjamâ persona ir pieïâvusi savas mantas atsavinâjumu par labu kâdai fiziskai vai juridiskai personai, aprûpçjamâ mantas ieguvçjam ir pienâkums nodroðinât aprûpçjamam nepiecieðamâs aprûpes mâjâs pakalpojumus vai segt ar to saistîtos izdevumus. 21. Aprûpe mâjâs var bût pastâvîga vai pagaidu: 21.1. Uz pastâvîgu aprûpi mâjâs tiesîbas ir personâm, kuras vecuma, garîgâs attîstîbas vai fizisku traucçjumu dçï nevar veikt ikdienas mâjas darbus un personîgo aprûpi. 21.2. Uz pagaidu aprûpi mâjâs tiesîbas ir personâm, kuras ikdienas mâjas darbus un personisko aprûpi nevar veikt slimîbas vai atveseïoðanâs perioda laikâ. 21.3. Uz pagaidu aprûpi mâjâs kâ pagaidu palîdzîbu ir tiesîbas ìimençm, kuras patstâvîgi aprûpç bçrnu vai pieauguðu personu ar garîgâs attîstîbas vai fiziska rakstura traucçjumiem. 22. Aprûpes mâjâs pakalpojumu komplekss ir sadalîts èetros lîmeòos, kuri atbilst minimâlai un paplaðinâtai aprûpei, tâ tiek noteikta katrai personai individuâli, noslçdzot savstarpçju vienoðanos par aprûpes nosacîjumiem. 22.1. 1. lîmeòa aprûpe tiek nodroðinâta 1 2 reizes nedçïâ (darba dienâs) un ietver sekojoðus pakalpojumus: 22.1.1. Pârrunas par nepiecieðamo aprûpi, sabiedrîbâ notiekoðiem procesiem; 22.1.2. Ârsta un citu medicînas darbinieku izsaukðana 22.1.3. Medikamentu iegâde un palîdzîba to lietoðanâ; 22.1.4. Pârtikas produktu un rûpniecîbas, saimniecîbas preèu iegâde; 22.1.5. Telpu uzkopðana 1 reizi nedçïâ; 22.1.6. Logu mazgâðana 2 reizes gadâ, aizkaru nomaiòa, mazgâðana; 22.1.7. Veïas nodoðana veïas mazgâtavâ un íîmiskajâ tîrîtavâ, saòemðana; 22.1.8. Veïas nomaiòa; 22.1.9. Dzîvokïa îres un komunâlo, kâ arî citu maksâjumu kârtoðana; 22.1.10. Pavadoòa pakalpojumi lîdz 2xmçnesî; 22.1.11. Palîdzîba dokumentu kârtoðanâ; 22.1.12. Apmeklçjumi slimnîcâ pçc vajadzîbas; 22.1.13. Apìçrbu laboðana pogu pieðûðana un citi sîki labojumi; 22.1.14. Atkritumu izneðana. 22.2. 2. lîmeòa aprûpe tiek nodroðinâta 2 3reizesnedçïâ (darba dienâs), un ietver: 22.2.1. 1. lîmeòa aprûpi un pçc vajadzîbas ðâdus pakalpojumus: 22.2.2. Ûdens ieneðana un izneðana; 22.2.3. Kurinâmâ piegâde telpâs, krâsns kurinâðana; 22.2.4. Personiskâ aprûpe, matu grieðana; 22.2.5. Mazgâðanâs vannâ, duðâ; 22.2.6. Nagu grieðana, skûðanâs; 22.2.7. Palîdzîba çdiena gatavoðanâ, galda klâðanâ. 22.3. 3. lîmeòa aprûpe tiek nodroðinâta 3 reizes nedçïâ (darba dienâs), un ietver: 22.3.1. 1. un 2. lîmeòa aprûpi un pçc vajadzîbas ðâdus pakalpojumus: 22.3.2. Çdienreiþu nodroðinâðana; 22.3.3. Palîdzîba noteiktas diçtas ievçroðanâ; 22.3.4. Trauku mazgâðana. 22.4. 4. lîmeòa aprûpe tiek nodroðinâta 5 reizes nedçïâ (darba dienâs), un ietver: 22.4.1. 1., 2. un 3. lîmeòa aprûpi un pçc vajadzîbas ðâdus pakalpojumus: 22.4.2. Çdiena pagatavoðana un klienta baroðana; 22.4.3. Izkïûðana un iekïûðana gultâ; 22.4.4. Tualetes apmeklçðana; 22.4.5. Apìçrbðana un noìçrbðana; 22.4.6. Autiòbiksîðu nomaiòa; 22.4.7. Podkrçsla izmantoðana. 22.5. Aprûpes mâjâs papildus pakalpojumi (par samaksu Ls 1.00/stundâ): 22.5.1. Ietves slaucîðana, sniega tîrîðana; 22.5.2. Malkas iekrauðana ðíûnî; 22.5.3. Kâpòu telpas tîrîðana; 22.5.4. Virtuves skapîðu, flîþu mazgâðana un citu sanitâro mezglu tîrîðana. 23. Aprûpes mâjâs pakalpojumu sniedz sociâlâ dienesta aprûpçtâjs. Aprûpes mâjâs pakalpojums tiek sniegts darba dienâs: no pirmdienas lîdz piektdienai, laikâ no 8:00 lîdz 17:00. 24. Aprûpçtâja darba apjomu atbilstoði aprûpçjamai personai sniedzamo aprûpes mâjâs pakalpojuma lîmenim un apkalpojamâs teritorijas lielumam izvçrtç sociâlais darbinieks darbam ar veciem cilvçkiem un personâm ar speciâlâm vajadzîbâm. 25. Aprûpçtâji regulâri aizpilda nedçïas atskaiti un ikdienas pierakstus par katru aprûpes mâjâs klientu, kur norâda sniegto pakalpojumu veidus, to sniegðanas ilgumu katrai personai. 26. Aprûpçtâju darba grafiku saskaòo ar katru aprûpçjamo. 27. Lai pieòemtu lçmumu par aprûpes mâjâs pakalpojumu pieðíirðanu un noteiktu samaksas kârtîbu par pakalpojumu, persona sociâlajâ dienestâ iesniedz 8. punktâ norâdîtos dokumentus, kâ arî: 27.1. ìimenes ârsta izziòu par veselîbas stâvokli, personas funkcionâlajâm spçjâm un slçdzienu par aprûpes mâjâs nepiecieðamîbu; 27.2. vajadzîbas gadîjumâ izziòu no Zemesgrâmatas par personas îpaðumiem un tiem uzliktajiem apgrûtinâjumiem (uzturlîgumu), 27.3. gadîjumâ, ja personai ir likumîgi apgâdnieki to iesniegums, dokumenti, kas apliecinâtu, ka viòi nespçj nodroðinât personai nepiecieðamo aprûpi vecuma, veselîbas stâvokïa vai nodarbinâtîbas dçï. 28. Aprûpes mâjâs pakalpojumu sniegðanas nepiecieðamîbu un aprûpçjamâs personas atbilstîbu pakalpojuma saòemðanai sociâlais darbinieks darbam ar veciem cilvçkiem un personâm ar speciâlâm vajadzîbâm pârskata reizi gadâ: 28.1. sociâlais darbinieks veic atkârtotu aprûpes mâjâs nepiecieðamîbas novçrtçjumu; 28.2. aprûpçjamâ persona atkârtoti iesniedz 8. punktâ un vajadzîbas gadîjumâ 27. punktâ minçtos dokumentus; 28.3. lietas apstâkïu izmaiòu gadîjumâ sociâlais darbinieks ziòo sociâlâ dienesta vadîtâjam. 28.4. izmaiòu gadîjumâ var tikt pârtraukta paðvaldîbas apmaksâtâ aprûpes mâjâs pakalpojuma sniegðana. 29. Aprûpe mâjâs ir maksas pakalpojums. Maksa par aprûpi ir atkarîga no darba apjoma atbilstoði attiecîgajam aprûpes mâjâs pakalpojumu lîmenim: 29.1. 1. lîmenim (vienu reizi nedçïâ) Ls 20.00 mçnesî, 29.2. 1. lîmenim (divas reizes nedçïâ) Ls 30.00 mçnesî, 29.3. 2. lîmenim (divas reizes nedçïâ) Ls 40.00 mçnesî, 29.4. 2. lîmenim (trîs reizes nedçïâ) Ls 50.00 mçnesî, 29.5. 3. lîmenim (trîs reizes nedçïâ) Ls 60.00 mçnesî, 29.6. 4. lîmenim (katru darba dienu piecas reizes nedçïâ) Ls 100.00 mçnesî. 30. Mçrsraga novada dome slçdz divpusçjus lîgumus ar aprûpçjamâm personâm par noteiktu aprûpes mâjâs pakalpojumu sniegðanu vai trîspusçjus lîgumus ar aprûpçjamâm personâm un treðo personu, kas norçíinâs par aprûpçjamai personai sniegtajiem aprûpes mâjâs pakalpojumiem. Lîgumus slçdz Mçrsraga novada domes sociâlâ dienesta vadîtâja. 31. Sociâlâs aprûpes pakalpojumus ilgstoðas sociâlâs aprûpes institûcijâ par paðvaldîbas lîdzekïiem ir tiesîbas saòemt personâm, kuras vecuma, garîga vai fiziska rakstura traucçjumu dçï nevar veikt ikdienas mâjas darbus un savu personisko aprûpi, dzîvo vienas vai ar ðo personu kopâ dzîvojoðie ìimenes locekïi vai kopâ dzîvojoðâs personas vecuma, veselîbas stâvokïa vai nodarbinâtîbas dçï nevar nodroðinât minçtajâm personâm nepiecieðamo aprûpes mâjâs pakalpojumu, kâ arî aprûpes mâjâs pakalpojums nespçj pilnîbâ apmierinât personas pamatvajadzîbas, un kuru ienâkumi atbilst 18. punktâ minçtajiem nosacîjumiem. 32. Lai pieòemtu lçmumu par sociâlâs aprûpes pakalpojuma vispârçja tipa sociâlâs aprûpes institûcijâ pieðíirðanu un noteiktu samaksas kârtîbu, personai jâiesniedz 8. punktâ norâdîtie dokumenti, kâ arî: 32.1. ìimenes ârsta izziòa par personas veselîbas stâvokli, kâ arî par medicînisku kontrindikâciju neesamîbu; 32.2. psihiatra atzinumu par speciâlo (psihisko) kontrindikâciju neesamîbu, 32.3. gadîjumâ, ja personai ir likumîgi apgâdnieki to iesniegums, dokumenti, kas apliecina, ka viòi nespçj nodroðinât personai nepiecieðamo aprûpi vecuma, veselîbas stâvokïa vai nodarbinâtîbas dçï. 32.4. vajadzîbas gadîjumâ izziòu no Zemesgrâmatas par personas îpaðumiem un tiem uzliktajiem apgrûtinâjumiem (uzturlîgumu). VI. Sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumi 33. Sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumus pieðíir atbilstoði ìimenes vai personas vajadzîbâm sastâdîtajam rehabilitâcijas plânam. Rehabilitâcijas pakalpojumi tiek apmaksâti pilnîbâ vai daïçji saskaòâ ar noslçgto vienoðanos par klienta lîdzdarbîbu personâm, kuru ienâkumi atbilst 18. punktâ minçtajiem nosacîjumiem. 34. Tiesîbas saòemt sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumus bçrniem, kas cietuði no prettiesiskâm darbîbâm, par paðvaldîbas lîdzekïiem ir gadîjumos, kad: 34.1. saòemtie pakalpojumi par valsts budþeta lîdzekïiem ir nepietiekami, 34.2. uz pakalpojuma saòemðanu par valsts budþeta lîdzekïiem ir jâgaida rindâ, bet pakalpojums ir nepiecieðams nekavçjoties. 35. Lai pieòemtu lçmumu par sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumu pieðíirðanu un noteiktu samaksas kârtîbu, personai jâiesniedz 8. punktâ norâdîtie dokumenti, kâ arî: 35.1. gadîjumâ, ja personai ir atkarîbas problçmas ârsta narkologa vai ìimenes ârsta izziòa; 35.2. gadîjumâ, ja nepiecieðami sociâlâs rehabilitâcijas pakalpojumi bçrniem, kas cietuði no prettiesiskâm darbîbâm, par paðvaldîbas lîdzekïiem likumîgâ aizbildòa vai bâriòtiesas iesniegums un psihologa vai sociâlâ darbinieka atzinums. VII. Citi pakalpojumi 36. Ar sociâlâ dienesta lçmumu bçrnu uz laiku ievieto krîþu centrâ: 36.1. vecâku pçkðòas prombûtnes laikâ (slimîba u.tml.); 36.2. kamçr tiek atrasta bçrnam atbilstoða aprûpes institûcija (audþuìimene, aizbildòi, bçrnu nams) bçrnu aprûpes tiesîbu atòemðanas gadîjumâ. 37. Ja ìimenei ir trûcîgas ìimenes statuss, pakalpojumu apmaksâ paðvaldîba. 38. Paðvaldîbas apmaksâtus psihologa pakalpojumus ir tiesîgas saòemt: 38.1. trûcîgas pilngadîgas personas akûtâs krîzes situâcijâs; 38.2. bçrni akûtâs krîzes situâcijâs, ja palîdzîbu nav iespçjams saòemt, izmantojot valsts programmu bçrniem, kas cietuði no prettiesiskâm darbîbâm. 39. Transporta pakalpojumus ir tiesîgas saòemt: 39.1. ìimenes ar bçrniem, krîzes situâcijâs, kas saistîtas ar bçrnu veselîbas un obligâtâs izglîtîbas nodroðinâðanu; 39.2. pensijas vecuma personas, kuras dzîvo vienas un kurâm nav likumîgo apgâdnieku, ja tâs nonâkuðas krîzes situâcijâ (slimîba, nespçja sevi aprûpçt u.c.) un nepiecieðams tâs nogâdât ârstniecîbas vai aprûpes iestâdç; 39.3. personas ar I un II grupas invaliditâti, ja tâs nonâkuðas krîzes situâcijâ (slimîba, nespçja sevi aprûpçt u.tml.) un nepiecieðams tâs nogâdât ârstniecîbas vai aprûpes iestâdç. 39.4. Trûcîgâm un maznodroðinâtâm personâm (ìimençm) transporta pakalpojums tiek sniegts par paðvaldîbas lîdzekïiem. Ja personai nav trûcîgas vai maznodroðinâtas personas (ìimenes) statusa, tâ apmaksâ degvielas izdevumus par veikto braucienu saskaòâ ar spidometra râdîjumu. 40. Lai pieòemtu lçmumu par transporta pakalpojuma pieðíirðanu, personai jâiesniedz 8. punktâ norâdîtie dokumenti, kâ arî: 40.1. slimîbas gadîjumâ ìimenes ârsta izziòa vai izraksts no slimîbas vçstures; 40.2. ziòas par personas likumîgo apgâdnieku iespçju sniegt personai nepiecieðamo palîdzîbu. VIII. Paðvaldîbas sociâlo pakalpojumu pieprasîtâju pienâkumi 41. Lai saòemtu paðvaldîbas apmaksâtus sociâlos pakalpojumus, ìimenei (personai) pçc sociâlâ dienesta pieprasîjuma ir jâveic ðâdi lîdzdarbîbas pienâkumi: 41.1. sniegt pilnîgas nepiecieðamâs ziòas, nekavçjoties ziòot par pârmaiòâm apstâkïos, kuri nosaka sociâlo pakalpojumu saòemðanu vai par kuriem iepriekð sniegtas ziòas, 41.2. atïaut sociâlajam darbiniekam apmeklçt personas pastâvîgo dzîves vietu, uzrâdît pieprasîtos dokumentus îpaðuma, naudas uzkrâjumu un ienâkumu novçrtçðanai, 41.3. ierasties personiski, ja to atïauj personas veselîbas stâvoklis, lai apspriestu pieprasîjumu vai veiktu pasâkumus, kas nepiecieðami lçmuma pieòemðanai par sociâlo pakalpojumu sniegðanu, 41.4. apmeklçt ârstu, lai veiktu medicînisko izmeklçðanu, ja tas nepiecieðams lçmuma pieòemðanai, 41.5. jâpakïaujas ârstçðanai un atveseïoðanâs pasâkumiem, ja persona vçlas saòemt sociâlos pakalpojumus sakarâ ar slimîbu vai invaliditâti, un ja paredzams, ka tas uzlabos minçtâs personas veselîbas stâvokli vai novçrsîs tâ pasliktinâðanos, 41.6. personai, kura vçlas saòemt sociâlos pakalpojumus sakarâ ar pelnît spçjas samazinâðanos vai bezdarbu, jâpiedalâs nodarbinâtîbu veicinoðos pasâkumos. IX. Lçmumu apstrîdçðanas un pârsûdzçðanas kârtîba 42. Sociâlâ dienesta pieòemto lçmumu var apstrîdçt Mçrsraga novada domç. 43. Mçrsraga novada domes pieòemto lçmumu var pârsûdzçt Administratîvajâ rajona tiesâ likumâ noteiktajâ kârtîbâ. X. Noslçguma jautâjumi 46. Saistoðie noteikumi publicçjami un tie stâjas spçkâ likuma Par paðvaldîbâm 45. pantâ noteiktajâ kârtîbâ. Mçrsraga novada domes priekðsçdçtâjs L. Karlsons
5 Tukðo roku ceïð Karatç ir cîòas sporta veids; japâòu paðaizsardzîbas sistçma bez ieroèa. Karatç aizsâkumi rodami Íînâ. Mûsdienu karatç izveidojies 20. gs. sâkumâ Japânâ, modernizçjot dþudo paòçmienus. Savukârt 20. gs. vidû karatç atzîts par patstâvîgu sporta veidu. Karatç par patstâvîgu sporta veidu atzîts arî Mçrsragâ. Katru treðdienu jaunie karatisti TN telpâs apgûst prasmes pie kluba Baltais drakons Kun-Fu karatç Do trenera Oskara Kiseïeva. No kurienes Jûs esat un kâ nokïuvât Mçrsragâ? Vispâr es esmu tukumnieks. Strâdâju Talsu rajonâ no 86. gada. Zvejnieku kolhozâ Banga biju stûrmanis kapteiòa palîgs. No 84. gada nodarbojos ar karatç. No 94. gada piedâvâja pasniegt nodarbîbas. Kâdreiz pasniedzu Tukuma rajonâ, Talsu rajonâ. Ïoti daudzâs vietâs. Engure, Roja, Dundaga, Stende. Klubs tajâ laikâ bija liels. Strâdâja kâdi 16 treneri. Mçrsragâ ðis varçtu bût kâds astotais, devîtais gads. Kas karatç ir svarîgâkais prâts vai fiziskais spçks? Karatç ir viss svarîgs. Nav tâdas lietas, kas nebûtu vajadzîgas. Ir spçks vajadzîgs, prâts vajadzîgs, gars vajadzîgs... ticîba tam, ko es daru. Fiziskais noved pie tehniskâ. No fiziski tehniskâ pie garîgâs izaugsmes. Apvienojot tikai to visu kopâ, var izveidot kârtîgu karatistu. Apmçram no 4 tûkstoðiem audzçkòu, kas man ir bijuði, lîdz meistara, labam profesionâlam lîmenim ir nonâkuði... cilvçki 10. Pasaules lîmenî atzîts ir tikai 1, kuru pazîst visâ pasaulç un reitingos ir viens no pirmajiem. (M. Èervoòikovs) Kâdu iemeslu pçc cilvçki izvçlas nodarboties ar karatç, nevis, piemçram, ar futbolu? Karatç ir vispusîgs cîòas veids, kas bçrniem sniedz vispusîgu fizisko sagatavotîbu. Labâ un kreisâ puse strâdâ pilnveidojâs. Jaunâkajam audzçknim ir 4 gadi, vecâkajam pâri 60. Viòi iegûst labu sagatavotîbu. Bçrns atnâkot 4 g. vec. 8 g. vec. var bût èempions futbolâ, labs hokejists, vieglatlçts, jo bûs fiziski sagatavots. Tas, kas viòâ bûs ielikts, palîdzçs veidot sportisko karjeru un visu pârçjo. Protams, kas ir svarîgi, viòð pratîs aizstâvçties. Viòð iegûs psiholoìiju. Bçrni, kas nodarbojas ar karatç, vairâk sevi kontrolç! Vai ar karatç var nodarboties ikviens? Ar labu treneri var nodarboties jebkurð. Ðeit ir jâskatâs. Ja bçrns atnâk agresîvs, labs treneris varçs to nobremzçt. Tas, kas atnâk puòíains, rupji izsakoties, tad viòam iedod motivâciju un garîgo izaugsmi, lai viòð pilnveidojas un kïûst garâ spçcîgâks. To visu var iedot labs skolotâjs, labs treneris. Pats nodarbojies ar karatç jau esmu 26, 27 gadus. Visam klât nâk dzîves skola. Ja neesi pats bedrç iekritis, tad nemâcçsi nevienam pastâstît, kâ no tâs bedres tikt ârâ. Kâ tikt ârâ no bedres, otrs kâ tajâ neiekrist... Vai audzçkòi pie Jums vçrðas kâ pie padomdevçja? Jâ, arî kâ pie padomdevçja daudzi vçrðas. Latvijas izlasç treneris palîdz tehniski, taktiski un ïoti strâdâ pie psiholoìijas. Sportists nevar bût labs tikai fiziski un tehniski, viòð ir jâsagatavo arî psiholoìiski. Ja nav psiholoìijas, lielâs sacensîbâs ir ïoti maza iespçja uzvarçt. Tâtad attîstot savas karatç prasmes, skolnieks mainâs ne tikai fiziski, bet arî garîgi? Jâ, es jau saku. Protams, garîgi. Viòam ir citi uzskati, vçrtîbas par to, kas notiek apkârt. Viòð mâk novçrtçt. To paðu dabu...ziedu. Viòð saprot, ka ziedam arî ûdens ir vajadzîgs, lai izdzîvotu. Vai karatç terminoloìijâ eksistç tâds jçdziens kâ talants? Bez ðaubâm. Talants tiek pârmantots no vecâkiem. Ja vecâks ir bijis labs sportists, tad jau tas nododas paaudzç. Protams, audzçkòi ieliek lielu darbu, lai pilnveidotos. Katrs uz kaut ko iet. Kâ ar talanta meklçjumiem sokas Mçrsragâ? Mçrsraga audzçkòi ir labâ lîmenî. Neteiksim paðâ augstâkajâ, bet vidus un uz augðu. Viòi jau var piedalîties starptautiskâs sacensîbâs, Eiropas èempionâtos, pasaules èempionâtos. Protams, tas viss ir atkarîgs no finansiâlâ stâvokïa. Ja finansiâlais stâvoklis atïauj, tad arî audzçkòiem ir izaugsmes iespçjas. Ja arî sportists ir labs, jâskatâs patiesîbai acîs bez atbalsta sportâ tu nekas nebûsi! Klubâ pârsvarâ strâdâ ar paðaizsardzîbas kursiem, paðaizsardzîbas tehniku. Izveidota licenzçta programma. Janvârî tika nolicenzçta izglîtîbas pârvaldç. Programma paredz nodarbîbas arî pieauguðajiem. Mçrsragâ ir doma, ka bçrnu programmâ, ar novada atbalstu, nodarbîbas varçtu bût par brîvu. Programmu apgûstot audzçkòi saòem apliecîbas. Un Mçrsraga novada bçrni varçtu bût no pirmajiem, kas ðo licenzçto programmu apgûtu. Vai karatç ir ierindojams dârgo sporta veidu klasifikâcijâ? Nu, kâ to òem. Augstas klases sportistam to nevar nosaukt par lçtu sporta veidu. Nesalîdzinâsim ar hokeju. 20 30 latu mçnesî pie mûsu ekonomiskâs situâcijas nav daudz. Tas ir veselîbas uzlaboðanai, paðaizsardzîbai. Pareizi jau bûtu, ja valsts maksâtu. Ir jâdomâ par mûsu jauno paaudzi un nâkotni. Jûs noteikti esat redzçjis filmu Karatç bçrns. Vai ðî filma sniedz pareizu priekðstatu tiem, kas ar karatç nav saskâruðies? Daïçja taisnîba tur ir, jâ! Vai arî Jûs pielietojat netradicionâlas metodes karatç izaugsmei, kâ to darîja filmâ redzamais karatç pasniedzçjs? Jâ, pielietoju nometnçs. Mçs mâcamies gan ar drâðu birzti noberzt kaut ko metâlisku, gan arî nokrâsot. Gan malku sagatavot un pareizi viòu sakârtot. Trenaþieru zâlç strâdâ vienas muskuïu grupas, bet darbojoties meþâ citas. Viss atkarîgs no trenera? Protams! Trenerim ir jâkontrolç. Iesist? Karatç bûtîba nav iesist. Vislielâkâ uzvara ir tad, ja cîòa nav bijusi bez cîòas. Katrs cilvçks ir personîba individualitâte ar savu pieeju. Ir jâatrod, kâ tas mehânisms strâdâ un jânoregulç pareizâ virzienâ, lai bûtu rezultâts. Vai kâds no Jûsu audzçkòiem ir uzsâcis trenera gaitas? Ir mçìinâjuði, bet diemþçl neviens nav turpinâjis. Jo, ja ir ìimene diezin vai tu vari uzturçt to, tikai ar treniòprocesiem. Tâ kâ man pagaidâm nav kâdreiz bija es varu to atïauties. Tâpçc arî nav... Man ir jâizlemj, vai man tas ir vajadzîgs, vai nav un vai es ieðu lîdz galam, vai neieðu. Tâ kâ kapteinis atbild par kuìi vçtras laikâ, lai komanda izdzîvotu, tâ arî es ieðu lîdz galam! M. Brâle Draudzîbas nedçïa sâkumskolâ Mâcîbas sâc ar âbeci, draudzîbu no bçrnîbas. /Paruna/ Paralçli projekta nedçïai sâkumskolâ no 14. 18. februârim tika atzîmçta draudzîbas nedçïa. Draudzîbas nedçïas ietvaros katra klase gatavoja pârsteigumu citai sâkumskolas klasei. Skolçni zîmçja un noformçja katrs savu sirsniòu ar draudzîbas novçlçjumiem. Ar anketu palîdzîbu tika noskaidroti sâkumskolas stilîgâkâs meitenes un stilîgâkie zçni. 2011. gada Mçrsraga vidusskolas stilîgâkâ meitene 1. klasç: Sanija Luîze Ðèebrova, 2. klasç: Denîze Krauèa, 3. klasç Rasa Beâte Briede, 4. klasç Amanda Janberga. 2011. gada Mçrsraga vidusskolas stilîgâkais zçns 1. klasç: Toms Driòíis, 2. klasç: Roberts Lagzdiòð, 3. klasç: Roberts Nike Frîdmanis, 4. klasç: Rièards Imants Limbergs. Draudzîba ir rets augs, par kuru jâprot rûpçties. /A. Moruâ/ Sâkumskolas skolotâja Dace K. Mûsu divpadsmitie 11. februâra piektdiena bija diena, kad zeme ar debesîm griezâs, kad bija jâbrien pa kupenâm, lai aizkïûtu lîdz Tautas namam, kur notika Þetonu vakars. Ðajâ vakarâ Tautas namâ pulcçjâs Mçrsraga vidusskolas kolektîvs, Mçrsraga novada domes priekðsçdçtâjs Lauris Karlsons, 12. klases audzçkòu vecâki un viesi, lai noskatîtos, kâ 12. klases audzçkòi saòems þetonu skolas piederîbas un piemiòas zîmi. Ðogad tie ir audzçkòu izvçlçti gredzeni. Vakars sâkâs ar uzvedumu nelielu atskatu pagâjuðajos 11 skolâ pavadîtajos gados. Viss notika brîniðíîgi, jo gaisâ virmoja asprâtîba, joki, atraktivitâte, ko palîdzçja realizçt ârpusklases darba organizatore Dace Matroze, klases audzinâtâja Ilze Mosa un daþi bijuðie ðîs klases audzçkòi. Kamçr audzçkòi pârìçrbâs svçtku tçrpos, skançja dziesmas, ko izpildîja Linda Ðèebrova. Arî 11. klases audzçkòu teiktais par bçrnîbu un mîïajiem vecâkiem, skolas gadiem un pedagogiem radîja saviïòojoðus mirkïus visiem. Mçrsraga novada domes priekðsçdçtâja Laura Karlsona un skolas direktores Ilzes Indruðkevièas uzrunâs izskançja vçlçjumi sasniegt izvçlçtos mçríus un turpmâkos mçneðus veltît tikai mâcîbâm, lai gûtu labus rezultâtus eksâmenos. Tad skolas direktore izsniedza þetonus, bet klases audzinâtâja veltîja piemçrotus domu graudus katram audzçknim. Kâ pârsteigums audzçkòiem bija klases audzinâtâjas dziedâtâ R. Kaupera dziesma Mana dziesma. Pârsteigums bija arî mums, skolotâjiem, jo mçs katrs saòçmâm goda diplomus tikai mums piemçrotâs nominâcijâs. Vakars noslçdzâs ar kopîgi nodziedâto latvieðu tautasdziesmu Bçdu manu lielu bçdu. Visi bijâm priecîgi par jauko pasâkumu, ko neaptumðoja pat briðana pa kupenâm puteòainajâ vakarâ, lai nokïûtu mâjâs. Vija Vîtoliòa
6 Ïoti cienîjamie Mçrsraga ciema iedzîvotâji! SIA Mçrsraga ûdens vçrðas pie Jums ar lûgumu savlaicîgi norçíinâties par patçrçto ûdeni. Atgâdinâm, ka maksâjumi par tekoðo mçnesi jâveic lîdz nâkoðâ mçneða 15. datumam. Ja pasûtîtâjs divu mçneðu laikâ nenorçíinâs par patçrçto ûdens daudzumu saskaòâ ar uzstâdîto ûdens skaitîtâja râdîjumiem, tad piegâdâtâjs maksu par ûdeni un notekûdeòiem aprçíinâs vadoties no iepriekðçjo trîs mçneðu vidçjâ patçriòa. Lûdzam, uzkrâtos parâdus nomaksât lîdz 2011. gada beigâm. Ir iespçja parâdu nomaksât pa daïâm iepriekð sastâdot divpusçjo vienoðanos. Pretçjâ gadîjumâ parâdnieku saraksts tiks nodots parâdu piedziòas firmas rîcîbâ un publicçts laikrakstâ Mçrsraga Avîze. Vçlçtos vçrsties pie tiem Mçrsraga ciema iedzîvotâjiem, kuri par saòemtajiem, centralizçtajiem ûdens un kanalizâcijas pakalpojumiem nekad nav maksâjuði, jo kaut kâdu apstâkïu sakritîbas dçï tie ir tiem pieejami. Lûdzu savlaicîgi paziòot par ðo situâciju un noslçgt lîgumu. Pretçjâ gadîjumâ tiks sastâdîts administratîvais protokols par nelegâlu pieslçgumu ciema ûdens un kanalizâcijas sistçmai. Bûsim godprâtîgi! Kâ arî gribçtos pievçrst uzmanîbu tam, lai neatkârtotos ûdensvadu aizsalðana, kâ tas ir noticis pçdçjos divus gadus. Tos nepiecieðams savlaicîgi nosiltinât. Tiem klientiem, kuri paði nevar to paveikt, ir iespçja vçrsties pçc palîdzîbas SIA Mçrsraga ûdens. Lûgums tiem iedzîvotâjiem, kas savus maksâjumus veic interneta bankâ maksâjuma formâ norâdît: 1. adrese 2. par kuru mçnesi tiek maksâts 3. cik patçrçti m 3 (skaitîtâja râdîtâju) 4. samaksâta summa 5. mûsu izcenojums: ûdens 0,65 Ls kanalizâcija 1,54 Ls 2,19 Ls Paldies tiem klientiem, kuri norçíinâs tekoði un laikâ par sniegtajiem pakalpojumiem. SIA Mçrsraga ûdens direktors A. Kozlovs Meklçjam Oskaru! Pazîmes: augums 1.70 m 1.80 m, vecums ap 35, vidçjas miesas bûves, tautîba domâjams, ka latvietis. Apìçrbs garie zvejnieku zâbaki, zvejnieku cepure un mçtelis, pâr plecu nçsâja kaut ko lîdzîgu virvei. Îpaðas pazîmes grûtajos 90. tajos zaudçjis labo roku. Pçdçjo reizi manîts Mçrsragâ, Ezera ielâ 28, 2005. gada vasarâ skumji raugoties Mçrsraga kanâlâ. Visiem, kuriem ir kâda informâcija par Oskara dzîves gâjumu lîdz mîklainajai pazuðanai, vai arî ir kâda noderîga informâcija par tâ paðreizçjo atraðanâs vietu, lûgums, nekavçjoties griezties Mçrsraga novada paðvaldîbâ pie izpilddirektora vai zvanît pa tel. 26404025. Paðvaldîbas e-pasts: mersrags@mersrags.lv Ar cieòu Izpilddirektors V. Verþbilovskis Mçrsraga tautas namâ No 23. marta apskatâma Madlçnas ðtaueres fotoizstâde UZMANÎBU! UZMANÎBU! Muzikâlais koncerts-konkurss DO RE MI Uzòem apgriezienus!!! Starts 19. martâ tieði plkst. 18:00 Programmâ zinâmu un vçl nezinâmu mçrsradznieku talantu izrâdîðana. Nâc un atbalsti savu favorîtu ar ziediem un uzmundrinoðiem plakâtiem!!! Ieeja brîva. 25. martâ Represçto piemiòas dienâ plkst. 15:00 SVÇTBRÎDIS pie PIEMIÒAS AKMENS Kopîga pakavçðanâs atmiòâs pie tçjas tases Krîþu centra telpâs Plkst. 18:00 Tautas namâ KRISTÎNE DINA BITÇNA un ATVARS SIRMAIS muzikâli poçtiskâ programmâ KAD ASARAS SASALST Ieeja brîva. PATEICÎBA Miervaldim un Guntai Birzniekiem Cilvçks piedzimst, lai cerçtu Un cerîbu savu otram par zvaigzni dotu. Cilvçks piedzimst, lai ticçtu Un ticîbu savu kâ sveci tuvâkam dotu. Cilvçks piedzimst, lai mîlçtu Un sirdi savu kâ mâjvietu Dievam dotu. Cilvçks dzîvo, lai mûþu Kâ Dieva dotu rotu Otram cilvçkam Nodzîvotu. Paldies par JÛSU mîïajâm, draudzîgajâm sirdîm un nesavtîgo atbalstu mums dzîves sareþìîtajos brîþos! Lai allaþ stipra JÛSU veselîba un Dieva svçtîba visiem visiem labajiem darbiem! Pateicîbâ Rasma un Ansis LÎDZJÛTÎBA Izsakâm lîdzjûtîbu Kerijai Grudkinai, vecvecmâmiòu aizsaulç pavadot. Mçrsraga vidusskolas 6. klases skolçni, audzinâtâja un vecâki Cien. Dârtas bçrnu vecâki un Mçrsraga iedzîvotâji! Visu martu PII Dârtâ notiks makulatûras vâkðanas maratons. Nododot izlietotos papîra izstrâdâjumus Papîrfabrikai Lîgatne, jûs: Bûsiet rîkojuðies saimnieciski un videi draudzîgi; Atbalstîsiet Latvijas ekonomiku, jo no Jûsu savâktâs makulatûras katru gadu tiek saraþots un pat importçts papîrs apmçram 6 miljonu EUR apmçrâ; Iegûsiet çrtu risinâjumu makulatûras savâkðanai. Izlietotais papîrs ir lielisks resurss. Papîra raþoðana no makulatûras saglabâ meþu platîbas no izcirðanas, ïauj ietaupît enerìiju un samazina izmeðus gaisâ un ûdenî, kas saistîta ar celulozes vârîðanu. Papîrfabrika Lîgatne par brîvu savâks izlietoto makulatûru Jums piemçrotâ laikâ un izmantos to pârstrâdei, veidojot jaunus papîra izstrâdâjumus: biroja papîrus, mâkslas papîrus, iepakojuma materiâlus, papîra èaulas, u.c. Makulatûras savâkðanas vieta PII Dârta bûs ÐÍÛNÎTÎ. Ja nav iespçjams atgâdât makulatûru paðu spçkiem, mçìinâsim sameklçt transportu, ar ko to atvest. Bûsim aktîvi! Lai mums izdodas kopîgiem spçkiem saudzçt dabu un tikt pie bezmaksas papîra! No 7. marta ir atvçrts Bçrnu brîvâ laika pavadîðanas centrs, kur mûsu novada bçrni varçs apgût jaunas prasmes un jauki pavadît savu brîvo laiku. Centrs bûs atvçrts no pl. 15.00 17.00, Lielâ iela 53. Ir radoðas audzinâtâjas, kuras pieskatîs Jûsu bçrnus. Viena audzinâtâja darbosies kâ brîvprâtîgâ. Lûgums vecâkiem, kuri atïaus bçrniem apmeklçt centru, aizpildît iesnieguma veidlapu, ko bçrns Jums piegâdâs. Sîkâka informâcija patreiz pa telefonu 63237708, 26464443. Sociâlais dienests Gunta Fîbiga AKCIJA!!! Saglabâsim Latvijas zaïo rotu! Visi laipni aicinâti nest makulatûru uz Mçrsraga vidusskolu. Pieteikties pie Daces Matrozes skolas bibliotçkâ vai pa tel. 29421495 Pçrk meþa îpaðumus izstrâdâtus un augoðus. Var bût kopâ ar lauksaimniecîbas zemi, krûmiem. Âtra un profesionâla izvçrtçðana. Laba un tûlîtçja samaksa skaidrâ naudâ. Tel. 26129919. Sadzîvoðana. A. Klçvera foto Sludinâjumus, reklâmu, vçstules pieòem novada domes sekretâre vai arî nosûtît uz avîzes e-pastu avize@mersrags.lv Iespiests Talsu tipogrâfijâ. Redaktors Andris Klçvers 63235029 26414554